Tijdschrift van de NVA, Nederlandse Vereniging voor Acupunctuur
Het gebeurt niet vaak dat een Nederlandse, praktiserende acupuncturist(e) een boek schrijft. Het gebeurt zeer zelden dat zo'n boek dan ook nog een heel mooi boek is, zowel qua inhoud als qua vormgeving. En dat de inhoud zowel mooi als hecht doortimmerd is, dat is wel een bespreking waard!
Dianne Sommers is acupuncturiste in Amsterdam. Naast haar werk heeft zij de afgelopen jaren filosofie gestudeerd, met de nadruk op antieke Chinese filosofie. Haar scriptie, een bespreking van de Neiye, 'de werking van het innerlijk', is in hardcover boekvorm uitgegeven onder de titel: De Chinese fascinatie voor de Geest.
De Neiye is een tekst die deel uitmaakt van een verzameling geschriften die is samengesteld rond 350 vC, de zogenaamde Guan Zi. Doordat de tekst nogal afweek van de overige teksten uit deze verzameling kreeg de Neiye tot voor kort weinig aandacht. In de Neiye wordt een nauwkeurige beschrijving gegeven van de manier hoe de mens - via een proces van lichamelijke cultivering en spirituele ontwikkeling - innerlijke vervolmaking kan bewerkstelligen. De Neiye is een revolutionaire tekst: eigenschappen die vroeger als buiten de mens staand werden beschouwd, als het werkgebied van de 'geesten' worden voor het eerst als voor de mens bereikbaar beschouwd. Voor het eerst in de (Chinese) geschiedenis richt de aandacht van de mens zich dus niet op het begrijpen (orakels) of beïnvloeden (offers, rituelen) van invloeden die van buitenaf komen, maar op de cultivering van het eigen innerlijk. (Ik kan niet nalaten te denken dat de manier waarop veel mensen, inclusief therapeuten, tegenwoordig hun plaats, en die van hun patiënten, in de wereld beschouwen er nog steeds één is van overgeleverd zijn aan invloeden van buitenaf die je moet buitensluiten of zo gunstig mogelijk moet stemmen!). Een uiterst belangrijke ontwikkeling dus, zonder welke de ontwikkeling van de 'leer van de zinvolle verbanden' of 'systematic correspondences' (Unschuld) die in Nei Jing en Nan Jing in volle glorie naar voren komt niet mogelijk zou zijn geweest.
Het is echter niet alleen een belangrijke tekst, het is ook een heel mooie tekst, in ieder geval in de vertaling die Dianne Sommers ervan heeft gemaakt.
"Wat wordt bedoeld met de uitleg ervan?
Deze is gelegen in het tot rust brengen van het hart
Als ons hart op orde is, dan zijn ook onze zintuigen op orde
Als ons hart vredig is, dan zijn onze zintuigen ook vredig
Dat wat ze geordend maakt, is ons hart
Dat wat ze vredig maakt, is ons hart"
Het boek bestaat uit verschillende delen. Centraal staat de vertaling van de tekst. Deze wordt voorafgegaan door heel heldere en interessante hoofdstukken over de tijd waarin het boek is ontstaan, de verzameling teksten waar het in voorkomt en de tekst zelf. Na de vertaling volgt een uitgebreide bespreking van de filosofie van de Neiye en een interpretatie. Deze opsomming van de inhoud zou de indruk kunnen wekken dat het een nogal lineair georganiseerd boek is. Tijdens het lezen wordt echter heel duidelijk hoe juist door de verschillende invalshoeken er steeds meer licht op de tekst wordt geworpen. Deze komt steeds meer tot leven, en kan steeds meer ervaren worden. Dat is niet verwonderlijk, het past bij het karakter van de tekst. Dianne schrijft (p. 123): "Een (...) ervaring die hier veelvuldig mee samengaat is een 'verdiept besef' van kennis die al veel langer bij de adept bekend was Het geeft aanleiding tot uitspraken als: 'Nu snap ik pas écht wat ermee bedoeld wordt'. Of: 'Pas nu openbaart zich de gehele en volledige betekenis'. Dit aspect (...) zal zich tonen bij degene die openstaat voor de (...) boodschap van de tekst."
Wie een 'ware' tekst wil lezen, wie zich daaraan wil overgeven, zal genieten van dit boek. Wie daarnaast wil weten van de achtergronden zal niet worden teleurgesteld. Kijk, nou ga ik al in de stijl van de dubbele zinnen met elkaar aanvullende betekenis schrijven die in de Neiye (net als bijvoorbeeld in de psalmen, overigens) zoveel gebruikt wordt... Van harte aangeraden!
Huangti, Koos van Kooten